Dit artikel van Ellen Deckwitz (namens Eurostory) verscheen op 4 maart in NRC en NRC Next.

Douwe Bob
En we hebben een nummer! Douwe Bob zal Nederland op het Eurovisie Songfestival 2016 vertegenwoordigen met het pakkende Slow Down. Meteen stond het bij de bookmakers in de top tien, en dat is niet slecht, nu er 28 van de 43 inzendingen bekend zijn. De gokkantoren houden zich vooral bezig met hitpotentie, maar het wordt pas echt interessant als je gaat kijken hoe deze track zich verhoudt tot de rest. Nog nooit zijn er in de geschiedenis van het Songfestival zoveel geëngageerde liedjes ingediend.

Natuurlijk zijn er wel vaker politiek getinte songs op het festival voorbijgekomen (bijvoorbeeld Ein bisschen Frieden van Nicole, de winnaar van 1982), maar het afgelopen jaar is er sprake van een duidelijke toename. Hongarije zond in 2015 een protestsong getiteld Wars For Nothing in. De Fransen bezongen zowel de doden van de Eerste Wereldoorlog als die van de aanslag op Charlie Hebdo. De Armeense inzending verwees zo duidelijk naar de genocide van 1915 dat de titel van de Eurovisie-organisatie moest worden aangepast (in plaats van Don’t deny werd het Face the Shadow). Er waren in 2015 bovendien twee songs met de titel Warrior (resp. Malta en Georgië).

Meestal draaien de liedjes op het festival om hoop of liefde, maar voor 2016 lijken de deelnemers het over een andere boeg te gooien. Om te beginnen is daar de omstreden Oekraïense inzending die met 1944 de deportatie van de Krim-Tataren door Sovjetleider Stalin in 1944 aan de kaak stelt. Door zinnen als ‘When strangers are coming…/ They kill you all and say / We’re not guilty’ valt het allemaal wel heel makkelijk als een sneer naar Ruslands huidige internationale beleid te interpreteren, vooral doordat de tekst in de tegenwoordige tijd staat. Tijdens de uitvoering wiegt zangeres Jamala haar armen, alsof er een verdwenen kind in ligt.

Wereld in brand
Niet alleen Oekraïne bezingt dit jaar de onzekere tijden. In veel teksten zitten verwijzingen naar oorlog. De band Soldiers of Love uit Denemarken komt met een lied waarin het draait om ‘a world on fire’. Ook wordt er dit jaar veelvuldig een verband gelegd tussen lijden, strijd en… water. De eerste regel van de Zwitserse inzending luidt: ‘Soldier, take off your armour / Show me your heart; this is home/ And it’s stronger, stronger than water’. Bij Finland horen we: ‘There’s nothing harder than the strife/ When heavy waters try to break you.’ Na een jaar waarin beelden van bootvluchtelingen de hele wereld overgingen, duikt de combinatie van oorlog en water veelvuldig op. En niet alleen in de teksten: toen zangeres Greta Salóme het nummer van IJsland, I hear them calling, voor het eerst ten gehore bracht, werden op de achtergrond de silhouetten van zwemmende – en verdrinkende – mensen geprojecteerd. Het is weinig verwonderlijk dat het lied van de Grieken Utopian Land zal heten en over de vluchtelingencrisis gaat.

Zelfs uit de liedjes die niet direct over naar oorlog verwijzen, spreekt betrokkenheid met de huidige internationale ontwikkelingen. Een aantal nummers heeft solidariteit als onderwerp. In de Oostenrijkse inzending zingt zangeres Zoë in het Frans: ‘Ik spring als jij springt… op zoek naar een paradijs’. De Maltezers hebben het in hun nummer over ‘standing by your side’ . Westlife zanger Nicky Byrne steekt namens Ierland Europa een hart onder de riem: ‘It’s only dark / Till the world / Turns round.’

Verzoek om steun
De Nederlandse inzending sluit subtiel aan op de trend van oorlog en solidariteit. Douwe Bob zingt: ‘I’m running scared / won’t you help me….I used to be without concern/now all I ever do don’t seem to free me.’ Er spreekt een verzoek om steun uit, dat we ook bij andere inzendingen inmiddels hebben waargenomen.

De angst en onzekerheid die deze tijd met zich meebrengt, komen in de tekst duidelijk naar voren.
De afgelopen jaren kenmerkte het festival zich door een toename van singer-songwriters. Artiesten die een eigen nummer brachten, zoals Anouk en The Common Linnets, scoorden over het algemeen goed. Zowel in 2014 als in 2015 bestond de helft van de top tien uit liedjes die geschreven waren door de artiest zelf.

Door deze creatieve inbreng was er de laatste jaren een grotere variëteit aan muzikale stromingen zichtbaar. Je zou zelfs kunnen zeggen dat na het tijdperk van de powerballads (de jaren 90), de opzwepende Europop (het eerste decennium van deze eeuw), het nu langzamerhand het singer-songwriterfestival aan het worden is. Authenticiteit scoort.

Haalt Nederland met dit nummer de finale? Dat is lastig te voorspellen, maar Douwe Bob heeft met Slow Down goede kaarten. Het nummer sluit qua sentiment aan op wat er momenteel in Europa speelt maar is daarin subtieler dan de overige inzendingen, waardoor het meerlagiger wordt dan de rest. Muzikaal is het in vergelijking met de andere inzendingen behoorlijk catchy. Bovendien is Slow Down tot nu toe de enige countryrock-inzending waardoor het zich extra onderscheidt. De komende weken zullen de laatste vijftien deelnemers hun liedje bekend maken, maar tot dusver ziet het er voor Nederland zeker goed uit.